Miedź, pierwiastek śladowy występujący w niewielkich ilościach w organizmie człowieka, zwykle w zakresie od 75 do 150 mg, ma ogromne znaczenie dla zachowania pełni zdrowia. Korzyści, jakie niesie jego suplementacja, nie da się zlekceważyć, obejmuje bowiem praktycznie każdą część naszego ciała. Dlatego warto dowiedzieć się, czym jest miedź i które jej właściwości zdrowotne są najważniejsze.
Jaka jest natura i historia wykorzystania miedzi?
Miedź, oznaczona w układzie okresowym symbolem Cu, należy do kategorii tzw. metali przejściowych. Odróżnia się od innych metali przede wszystkim nietypowym kolorem, jest też stosunkowo rzadka, chociaż jej złoża można znaleźć w różnych częściach świata. Nazwa miedzi pochodzi od nazwy wyspy Cypr, gdzie zaczęto ją wydobywać już w starożytności, a szczególnie ceniony był brąz, czyli stop miedzi i cyny.
Z tego wytrzymałego materiału wytwarzano broń i przedmioty codziennego użytku. W dzisiejszych czasach miedź nadal odgrywa istotną rolę w różnych gałęziach przemysłu, zwłaszcza w elektronice. Równie ważny jest pozytywny wpływ miedzi na ludzkie zdrowie, dlatego stała się ważnym składnikiem wielu preparatów leczniczych.
Czy miedź należy odpowiednio dawkować?
Podobnie, jak przy innych składnikach odżywczych, także w przypadku miedzi, zaleca się jej spożywanie w regulowanych ilościach, dawkach bezpiecznych dla zdrowia. Zalecane przez specjalistów dzienne spożycie różni się w zależności od wieku i wynosi:
- dorośli, kobiety i mężczyźni – 0,9 mg;
- kobiety w ciąży – 1 mg;
- niemowlęta – 0,2 mg;
- dzieci od 1 do 6 roku życia – 0,3 mg;
- dzieci od 7 do 9 roku życia – 0,7 mg;
- dzieci i młodzież od 10 do 18 roku życia – 0,9 mg.
Jakie są przyczyny nadmiaru i niedoboru miedzi oraz ich wpływ na organizm?
Ścisła kontrola dawkowania tego pierwiastka jest konieczna, pozwalająca uniknąć dwóch równie nieprzyjemnych sytuacji, kiedy możemy mieć go za dużo, albo za mało w organizmie. W obu przypadkach skutkuje to pojawieniem się wielu nieprzyjemnych dolegliwości, zróżnicowanych w zależności, czy mamy do czynienia z nadmiarem, czy z niedoborem miedzi.
Nadmiar miedzi w organizmie
Nadmierny poziom miedzi w organizmie jest rzadkim zjawiskiem, zwykle obserwowanym tylko w przypadku zbyt dużego spożycia lub zakłócenia przyswajalności tego pierwiastka, co skutkuje jego akumulacją. Najbardziej znaczące oznaki nadmiernej obecności miedzi w organizmie obejmują:
- przykre uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej;
- odczuwalne symptomy problemów trawiennych, takie jak wymioty, nudności i biegunka;
- bóle i zawroty głowy, niemal zawsze towarzyszące brakom tego pierwiastka;
- uczucie zmęczenia i spadek siły oraz wydolności fizycznej organizmu;
- dolegliwości obejmujące narządy wewnętrzne, przede wszystkim serce i wątrobę.
Niedobór miedzi w organizmie
Zdarzający się niestety o wiele częściej i tym samym stanowi znacznie większe zagrożenie dla zdrowia, a w ciężkich przypadkach nawet dla życia. Głównym czynnikiem stojącym za tym problemem jest nieodpowiednia dieta pozbawiona pokarmów, które zapewniają wystarczającą podaż tego konkretnego pierwiastka. Dodatkowo warto podkreślić, trudności z wchłanianiem i wykorzystaniem miedzi, a spośród pojawiających się symptomów najważniejsze to:
- pojawiające się jednocześnie poważne niedobory żelaza, równie istotnego dla zdrowia pierwiastka śladowego;
- trudności z koncentracją i potencjalne zaburzenia pamięci;
- osłabienie układu odpornościowego organizmu;
- zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia chorób nerek, serca i wątroby;
- nadciśnienie tętnicze i niedokrwistość;
- problemy z zasypianiem i utrzymaniem spokojnego snu, co może często prowadzić do rozwoju bezsenności;
- wysoka możliwość wystąpienia niebezpiecznych drgawek;
- zaburzenia wzroku, nieostre widzenie;
- przytłaczające, długotrwałe uczucie zmęczenia;
- problemy z prawidłowym poruszaniem się, niestabilność chodu;
- drętwienie mięśni.
Ważne jest, aby pamiętać, że istnieją różne czynniki, które mogą przyczyniać się do większego niż zgodnego z normami wydalania miedzi z organizmu. Wiadomo już, że wpływa podwyższony poziom cholesterolu LDL i nadciśnienie tętnicze, a oprócz tego nadmiar cynku, fosforu, wapnia i błonnika pokarmowego, co może utrudniać wchłanianie i przyswajanie miedzi.
Które źródła miedzi w przyrodzie są wystarczająco cenne, aby je wykorzystać?
Aby utrzymać optymalny poziom miedzi w organizmie, konieczne jest zarówno regulowanie jej obecności, jak i szybkie uzupełnianie ewentualnych niedoborów. Mogą być do tego celu wykorzystywane popularne suplementy diety, takie jak tabletki. Zaleca się jednak, aby priorytetem stało się pozyskiwanie miedzi z naturalnych źródeł żywności.
Takie podejście nie tylko chroni przed potencjalnymi skutkami ubocznymi związanymi z nadmiernym spożyciem tabletek, ale także gwarantuje zdrowszy układ trawienny. Wiele produktów spożywczych, które spożywamy na co dzień, zawiera obfite ilości tego niezbędnego minerału, a na długiej ich liście znajdują się:
- kasze, gryka, proso, jęczmień, owies, perła, pszenica i ryż;
- rośliny strączkowe, fasola, ciecierzyca, soczewica, groch łuskany i soja;
- płatki owsiane i otręby;
- pełnoziarniste pieczywo z ciemnej mąki;
- mąka kukurydziana i robione z niej produkty;
- migdały oraz orzechy, pistacje, włoskie i ziemne;
- owoce, takie jak awokado, banany, suszone śliwki i suszone figi;
- warzywa, bakłażan, brokuły, buraki, cebula, kapusta biała i pekińska, ogórek, pietruszka, papryka, pomidory, szpinak i ziemniaki;
- niektóre przyprawy, przede wszystkim bazylia, czosnek, imbir, kolendra;
- żółtka jaj kurzych;
- mięso, zwłaszcza jagnięce i wołowe;
- owoce morza;
- podroby, przede wszystkim wątroba i nerki;
- produkty mleczne, jogurty, kefiry, sery żółte i twarogowe, a także mleko w proszku;
- gorzka czekolada, o dużej zawartości kakao.
Jakie są znaczące korzyści zdrowotne związane z miedzią, które warto podkreślić?
Kluczowe znaczenie dla optymalnego zdrowia ma utrzymanie odpowiedniego poziomu pierwiastków śladowych, takich jak miedź. Niedocenianie tego faktu może prowadzić do poważnych reperkusji, w tym rozwoju różnych chorób lub przeszkód w leczeniu wcześniej istniejących schorzeń.
Miedź odgrywa kluczową rolę w promowaniu ogólnego dobrego samopoczucia, a jej liczne właściwości lecznicze nie mogą zostać zlekceważone. W szczególności wywiera ona pozytywny wpływ na:
Pomoc w utrzymaniu zdrowia i siły układu kostnego.
Miedź, zwłaszcza w połączeniu z odpowiednimi dawkami wapnia lub potasu, jest niezbędnym elementem utrzymania optymalnego zdrowia kości aż do późnej starości. Czy to poprzez spożywanie suplementów zawierających miedź, czy też poprzez przestrzeganie dobrze zbilansowanej diety, można skutecznie zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia osteoporozy, powstrzymać szkodliwą demineralizację i zapobiec zmniejszeniu gęstości kości. Ponadto miedź odgrywa istotną rolę w wykształceniu zdrowej i solidnej struktury kostnej u niemowląt.
Wzmocnienie osłabionego układu odpornościowego
Układ odpornościowy naszego organizmu służy jako tarcza ochronna przed wieloma infekcjami i chorobami, głównie tymi wywoływanymi przez bakterie lub wirusy. Jest on podatny nie tylko na powszechne dolegliwości, np. przeziębienie, ale także na poważniejsze schorzenia, takie jak grypa lub inne trudne choroby, które stanowią poważne wyzwanie w leczeniu.
Dzięki konsekwentnemu dostarczaniu organizmowi zalecanej dziennej dawki miedzi można uzyskać zauważalny wzrost odporności na różne patogeny. Nie trzeba aż tak mocno obawiać się wirusów, bakterii, grzybów, a nawet reaktywnych form tlenu, powszechnie znanych jako wolne rodniki, które są odpowiedzialne za rozwój nowotworów i przyspieszone starzenie komórek ciała.
Zarządzanie spożyciem i integracją żelaza z układami organizmu
Miedź, często pomijany pierwiastek śladowy, odgrywa istotną rolę w różnych funkcjach organizmu, takich jak zapobieganie anemii poprzez jednoczesne zapewnienie odpowiedniego poziomu żelaza. Ważne jest, aby zrozumieć także to, że miedź nie tylko wpływa bezpośrednio na poziom żelaza w organizmie, ale również na:
- wzmocnienie mechanizmów, dzięki którym żelazo jest uwalniane z tkanek;
- skuteczne wchłanianie i przyswajanie tego niezbędnego minerału;
- zapobieganie przedostawaniu się nadmiernej jego ilości do krwiobiegu;
- skuteczne wiązanie i transport cząsteczek żelaza do komórek.
Prawidłowe funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego
Dodanie miedzi do diety ma znaczący wpływ na funkcjonowanie mózgu i całego układu nerwowego, szczególnie w połączeniu z witaminą B. Suplementacja ta prowadzi do poprawy zdolności poznawczych, w tym zwiększonej zdolności uczenia się, zdolności do tworzenia połączeń między informacjami i wchłaniania ogromnych ilości nowej wiedzy. Obecnie trwają też badania nad skutecznością suplementów miedzi w łagodzeniu objawów stresu, innych stanów napięcia nerwowego, a nawet depresji.
Utrzymanie zdrowego układu sercowo-naczyniowego
Miedź odgrywa niezwykle istotną rolę w ochronie przed szkodliwymi chorobami serca, takimi jak zawały serca, udary, miażdżyca i nadciśnienie. Odpowiedni poziom miedzi przyczynia się również do wzmocnienia ścian naczyń krwionośnych i mięśnia sercowego. Jednocześnie skutecznie usuwa wszelkie przeszkody w żyłach i tętnicach, zapobiegając w ten sposób tworzeniu się niebezpiecznych zatorów i zakrzepów krwi.
Zdrową skórę o nieskazitelnym wyglądzie
Kosmetyki i produkty do pielęgnacji skóry również zawierają miedź jako jeden z głównych składników aktywnych. Pierwiastek ten, podobnie jak witamina C, odgrywa znaczącą rolę w produkcji kolagenu, związku który jest odpowiedzialny za budowę tkanki łącznej, w tym właśnie skóry, a także współtworzącej ją elastyny.
Właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze miedzi sprawiają z kolei, że jest ona skuteczna w leczeniu chorób skóry, takich jak trądzik czy grzybica. Pierwiastek ten zwiększa też jędrność i elastyczność skóry, przyspiesza gojenie się ran i podnosi odporność na czynniki zewnętrzne, takie jak uszkodzenia mechaniczne, niekorzystne warunki pogodowe, mróz, wilgoć i promieniowanie UV.
Bibliografia:
