Nadwaga i otyłość – czym są i jakie zagrożenie powodują dla zdrowia

Nie da się ukryć, że wygląd fizyczny wielu osób, jakie spotykamy każdego dnia, sugeruje, że ich masa ciała odbiega od ustalonego standardu, norm wskazywanych przez lekarzy i dietetyków. Te wahania wagi mogą wahać się od niewielkiego nadmiaru kilku kilogramów do poważnego stanu otyłości, skutkującego nie tylko rozwojem różnych schorzeń, ale w skrajnych przypadkach będącego zagrożeniem dla życia.

Ważne jest, aby zwracać uwagę nawet na niewielki wzrost masy ciała, ponieważ potencjalne konsekwencje zdrowotne mogą być katastrofalne, jeśli nad tym nie zapanujemy. Jednak równie ważne jest zrozumienie różnic między tymi schorzeniami, nadwagą i otyłością, czynników, które przyczyniają się do ich rozwoju oraz szkodliwego wpływu, jaki mogą mieć na pracę poszczególnych narządów i układów wewnętrznych.

Nadwaga i otyłość – jak zidentyfikować różnice pomiędzy tymi schorzeniami?

Musimy z pełną szczerością przyznać, że szybko przybieramy na wadze, a ten niefortunny stan został obecnie uznany przez ekspertów za dolegliwość społeczną, jedną z najtrudniejszych do rozwiązania. Wiele osób błędnie uważa, że nadwaga i otyłość to ta sama choroba, nie dostrzegając zróżnicowanej natury tych schorzeń.

Jednak eksperci zdecydowanie twierdzą, że istnieją między nimi zauważalne różnice, a dokładne rozróżnienie między nimi ma kluczowe znaczenie dla określenia najskuteczniejszego sposobu leczenia. Oba stany są ściśle powiązane ze specyficzną budową ludzkiego ciała, składającego się głównie z tkanki tłuszczowej. Konieczne jest, aby kobiety utrzymywały maksymalny procent tkanki tłuszczowej na poziomie 15-20% masy ciała, podczas gdy mężczyźni powinni dążyć do nie więcej niż 12%.

Co to jest nadwaga?

Każde odchylenie, bez względu na to, jak niewielkie, od ustalonej przez lekarzy masy ciała, zgodnej z obliczonym BMI, oznacza właśnie stan nadwagi, określany również jako faza przejściowa.

Można ją uznać za wstępny etap choroby, spowodowany zazwyczaj nadmiernym spożyciem pożywienia, przez co różnych częściach ciała zaczyna się odkładać nadmiar tkanki tłuszczowej, która nie została użyta jako materiał energetyczny. Należy jednocześnie zdać sobie sprawę, że zaniedbanie tego stanu nieuchronnie doprowadzi do otyłości.

Co to jest otyłość?

Z kolei otyłość pojawia się, gdy ilość dodatkowych kilogramów przekracza zalecany próg 10 procent obliczonego BMI, a eksperci wskazują, że ta dolegliwość współczesnego społeczeństwa dotknie co czwartą osobę na świecie i to już do 2025 roku. Oczywiście najwięcej jej przypadków obserwuje się w krajach wysoko uprzemysłowionych, w tym na naszym kontynencie, nie da się też ukryć, że w Polsce zmagamy się obecnie z prawdziwą epidemią nadwagi i otyłości.

Niestety, problem ten dotyczy nie tylko osób dorosłych, ponieważ lekarze w naszym kraju ostrzegają przed alarmującym trendem, zgodnie z którym polskie dzieci odnotowują najwyższy wzrost masy ciała w całej Europie.
Od prawie pół wieku eksperci klasyfikują otyłość jako uporczywą dolegliwość charakteryzującą się nieuregulowanym gromadzeniem się tłuszczu i wzrostem masy ciała, z różnymi stopniami sklasyfikowanymi na podstawie obliczonego wskaźnika BMI. Możemy więc rozróżnić:

otyłość pierwszego stopnia, kiedy BMI waha się od 30 do 34,9;
otyłość drugiego stopnia, kiedy BMI waha się od 35 do 39,9;
otyłość olbrzymią, kiedy BMI znacznie przekracza 40.

Podsumowując, otyłość występuje, gdy tkanka tłuszczowa stanowi ponad 25 procent całkowitej masy ciała u kobiet i mężczyzn.

Nadwaga i otyłość – co może je powodować?

Zidentyfikowanie pojedynczej przyczyny przyrostu masy ciała okazuje się trudnym, często wręcz niemożliwym zadaniem, ponieważ w grę wchodzi wiele czynników. Nie ulega jednak wątpliwości, że nienasycony i trudny do kontrolowania apetyt, w połączeniu z nieodpowiednią, zbyt kaloryczną dietą, jest głównym winowajcą tego problemu.

Konsekwencją takich wyborów żywieniowych jest gromadzenie się nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej. Chociaż nadwaga i otyłość to różne stany, to jednak w większości przypadków mają one wspólną przyczynę. Kiedy brakuje nam czasu i nie jesteśmy w stanie poświęcić niezbędnych godzin na przygotowanie pożywnego posiłku, skłaniamy się ku najwygodniejszym dostępnym opcjom żywieniowym.

Często oznacza to uciekanie się do gotowych posiłków, które można szybko odgrzać w kuchence mikrofalowej lub uleganie pokusom fast foodów, o których wiadomo, że są szkodliwe dla naszego zdrowia. Powszechnie uważa się, że okazjonalne zjedzenie pizzy lub hamburgera nie będzie miało znaczącego wpływu na nasz organizm, a w rzeczywistości jest odwrotnie.

Nadwaga i otyłość – które ich przyczyny występują najczęściej?

Oprócz braku niezbędnych składników odżywczych posiłki te mają szkodliwy wpływ na ogólny stan zdrowia. Niezdrowe nawyki żywieniowe i nadmierne podjadanie nie są jedynymi przyczynami tego problemu, nadwaga i otyłość są często przypisywane także innym czynnikom, takim jak:

czynniki środowiskowe, między innymi wspomniane złe odżywianie i brak codziennej, zalecanej aktywności fizycznej, czy nieregularne spożywania posiłków;
czynniki ekonomiczne, brak środków finansowych umożliwiających kupno wysokiej jakości jedzenia;
czynniki psychiczne, przede wszystkim silny, długotrwały stres i depresja;
uwarunkowania genetyczne, odziedziczone po rodzicach skłonności do tycia;
zaburzenia odżywiania, w tym zespół nocnego jedzenia i zespół kompulsywnego jedzenia;
zaburzenia gospodarki hormonalnej organizmu, skutkujące problemami z prawidłowym funkcjonowaniem tarczycy i innych, równie ważnych gruczołów dokrewnych;
współistniejące schorzenia, których jednym z objawów może być gwałtowne przybieranie na wadze;
spożywanie za dużej ilości alkoholu rozregulowującego pracę układu pokarmowego.

Nadwaga i otyłość – jak rozpoznać ich charakterystyczne objawy?

Jeśli zauważamy u siebie niektóre z nieprawidłowości przedstawionych powyżej, to może nam to w znaczy sposób ułatwić wczesne rozpoznania i zdiagnozowanie, na jaki rodzaj tych chorób cierpimy, co może pomóc w znalezieniu skutecznego sposobu walki z nadwagą i otyłością.

Na szczęście objawy związane z tymi schorzeniami są na tyle wyraźne, że poza kilkoma wyjątkowymi przypadkami, nie można ich pomylić z niczym innym. Do najbardziej charakterystycznych, wskazywanych też przez specjalistów, możemy zaliczyć:

pojawienie się wałeczków tłuszczu, głównie w okolicach brzucha, ud i bioder;
narastające trudności z poruszaniem się, wynikające z rosnącej masy ciała;
bóle stawów nadmiernie obciążonych kończyn dolnych;
nasilone uczucie duszności, pojawienie się zadyszki i silnego pocenia się, odczuwalne nawet przy minimalnym wysiłku fizycznym, takim jak wchodzenie po schodach.

Nadwaga i otyłość – w jaki sposób mogą zagrażać naszemu zdrowiu?

Podczas gdy zewnętrzne oznaki otyłości zdecydowanie powinny wzbudzać nasz niepokój, to jednak najważniejsze są wewnętrzne konsekwencje, jakie wzrost masy ciała wywiera na nasze ciała. Szkodliwy wpływ nadmiernego nagromadzenia tkanki tłuszczowej naraża nas na niezliczoną ilość chorób, których naprawdę nie powinno się lekceważyć, a spośród najpoważniejsze to:

choroby układu krążenia, takie jak nadciśnienie tętnicze, miażdżyca i choroba niedokrwienna serca, mogących prowadzić do poważnych powikłań, zawału serca lub udaru mózgu;
przewlekła niewydolność żylna, czyli żylaki;
podwyższone ryzyko rozwoju cukrzycy typu 1 lub 2;
wysoki poziom cholesterolu we krwi;
kamica żółciowa;
choroby nerek;
nowotwory różnych części układu pokarmowego;
zwyrodnienia stawów i kręgosłupa;
zaburzenia endokrynologiczne;
obniżone libido i problemy z płodnością.

Lekceważenie objawów nadwagi lub otyłości jest błędem, który może mieć nieodwracalne skutki. Dlatego też, gdy tylko wykryjemy u siebie pierwsze oznaki, kluczowe jest podjęcie odpowiednich działań. Istnieje wiele dostępnych metod walki z tym problemem, w tym dostosowanie diety, leczenie farmaceutyczne i stosowanie odchudzających, naturalnych suplementów diety.

Bibliografia: