Kuchnia włoska wyróżnia się nie tylko niezwykłą różnorodnością, ale i wykorzystaniem przypraw, które nie tylko wzmacniają smak potraw, lecz mają jednocześnie liczne właściwości prozdrowotne. Wśród tych przypraw, dwie najbardziej znane i lubiane to bazylia i oregano. Nie tylko zniewalają zmysły swoim wyśmienitym smakiem i kuszącym aromatem, ale także stanowią cenne źródło ważnych składników odżywczych, dzięki czemu są godnym dodatkiem do codziennego menu.
Czy kuchnia włoska sprzyja zdrowemu stylowi życia?
Kuchnia włoska jest synonimem unikalnej atmosfery Włoch i słynie z szerokiej gamy uwielbianych na całym świecie potraw. Wśród nich króluje makaron, podawany w różnych postaciach, najczęściej z dodatkiem aromatycznych sosów. Podczas gdy wiele z tych sosów zawiera pomidory i warzywa, wciąż trwa dyskusja na temat ich wpływu na nasze zdrowie, szczególnie w odniesieniu do przyrostu masy ciała, czy są tuczące, czy też nie.
Jednak większość ekspertów ds. żywienia podkreśla pozytywny wpływ tych potraw na samopoczucie, co jest jedną z cech charakterystycznych kuchni śródziemnomorskiej. Ten styl kulinarny kładzie nacisk na spożywanie dużej ilości warzyw i owoców, jednocześnie minimalizując spożycie mięsa, które często zastępują ryby i owoce morza. Co więcej, większość potraw przygotowywana jest przy użyciu wyjątkowo zdrowej oliwy z oliwek, odmiany extra virgin lub co najmniej virgin.
Również przyprawy zajmują centralne miejsce w tej kulinarnej symfonii, a przeważają tu mieszanki ziołowe rzadko spotykane w naszym kraju. Jeśli chodzi o konkretne przyprawy, to zdecydowanie króluje bazylia i oregano, które można spożywać w postaci suszonej. Takie najczęściej stosuje się w naszym kraju, ale włoski szef kuchni i gospodyni domowa zawsze wybierają żywe smaki świeżo zerwanych liści, uprawianych we własnym ogrodzie lub doniczce, zapewniających maksymalną moc odżywczą.
Bazylia – co to za przyprawa?
Zacznijmy poznawanie tych pysznych i odżywczych ziół od omówienia bazylii. Ta roślina ma bogatą historię i występuje w wielu odmianach, co czyni ją podstawą nie tylko w zastosowaniach kulinarnych, ale także w medycynie i kosmetyce. Należąca do rodziny miętowatych, bazylia występuje w około 70 znanych gatunkach, kwitnących w różnych regionach na całym świecie, zwłaszcza w klimacie subtropikalnym. Trzy z najbardziej znanych gatunków tego aromatycznego zioła to:
- bazylia pospolita (Ocimum basilicum), najpopularniejsza we włoskiej kuchni, o lekko pikantnym smaku z nutą słodyczy, roślina jednoroczna o łodydze dorastającej do 50 cm i jasnozielonych liściach mających w składzie olejki eteryczne nadające jej zapach i smak;
- bazylia cytrynowa (Ocimum basilicum citrodora), mająca inny kształt i kolor liści, a jak jej sama nazwa wskazuje, wyróżniająca się cytrynowym aromatem i smakiem, a w kuchni używa się nie tylko jej liście, ale i spiczaste wierzchołki rośliny;
- bazylia cynamonowa (Ocimum basilicum cinnamon), o smaku zbliżonym do cynamonu, innej popularnej kuchennej przyprawy, a stosuje się ją głównie do przyprawiania deserów lub ciast, także lubianych przez miłośników włoskiej kuchni.
Bazylia – co wyróżnia jej skład chemiczny?
Aby bazylia mogła służyć celom wykraczającym poza bycie aromatycznym składnikiem dań takich jak sos pomidorowy, musi ona uzupełniać niedobory składników odżywczych w organizmie. Po zbadaniu jej składu staje się oczywiste, że bazylia ma do zaoferowania mnóstwo związków sprzyjających naszemu zdrowiu. Te smakowite zielone lub suszone liście są pełne następujących składników odżywczych:
- witaminy A;
- witamin z grupy B;
- witaminy C;
- witaminy K;
- minerałów, takich jak cynk, fosfor, magnez, mangan, potas, wapń i żelazo;
- terpenów;
- garbników;
- flawonoidów.
Oregano – czym jest ta kolejna włoska przyprawa?
Oregano to kolejna włoska przyprawa o licznych zaletach, będąca cennym dodatkiem zarówno do kulinarnego repertuaru, jak i domowej ziołowej apteczki. Roślina ta, znana jako oregano pospolite, charakteryzuje się bogatym smakiem, kuszącym aromatem i właściwościami leczniczymi, które były znane już od czasów starożytnych, przede wszystkim w Rzymie i Grecji.
Oregano, znane w naszym kraju pod swojską nazwą dziki majeranek, należy do rodziny miętowatych i można je znaleźć nie tylko w Europie, ale także w Azji i Afryce. Ma silnie rozgałęzioną łodygę, osiągającą wysokość do 80 cm i wydziela wyraźny aromat z liści, które mają 4 cm długości. Liście, zarówno świeże, jak i suszone, są używane głównie jako surowiec zielarski do wzmacniania smaku potraw i jako dodatek do preparatów leczniczych, np. suplementów diety.
Oregano – co wchodzi w jego skład?
Podobnie jak bazylia, oregano ma unikalny i niezwykły skład, który odróżnia je od innych śródziemnomorskich przypraw. O aromacie i smaku rośliny decydują przede wszystkim dwa olejki eteryczne, karwakrol i tymol, warto jednak zaznaczyć, że liście oregano zawierają także inne związki biologicznie aktywne, takie jak:
- witamina A;
- witaminy z grupy B, tiamina (B1), ryboflawina (B2), niacyna (B3), kwas pantotenowy (B5), pirydoksyna (B6) i kwas foliowy (B9);
- witamina C;
- witamina E;
- witamina K;
- sole mineralne, cynku, fosforu, magnezu, manganu, miedzi, potasu, selenu, siarki, wapnia i żelaza;
- kwasy fenolowe, chlorogenowy, rozmarynowy, galusowy i ferulowy;
- garbniki i flawonoidy;
- błonnik pokarmowy.
Bazylia i oregano – jakie dzienne ilości powinno się spożywać?
Włączając bazylię i oregano do naszych kulinarnych kreacji, zazwyczaj w postaci suszonej, po prostu posypujemy nimi potrawę, aż osiągnie pożądany smak. Natomiast w przypadku stosowania ich jako suplementów diety w postaci tabletek, kluczowe jest ścisłe przestrzeganie wytycznych producenta, zgodnie z dołączoną ulotką informacyjną. W przypadku inhalacji zalecana dawka olejku nie powinna przekraczać 20-30 kropli, a zabieg ten należy powtarzać maksymalnie 2-3 razy dziennie.
Bazylia i oregano – które ich właściwości lecznicze podkreślają eksperci?
Eksperci z różnych dziedzin, w szczególności z zakresu ziołolecznictwa, czyli fitoterapii, od dawna dostrzegają niezwykłe połączenie tych dwóch przypraw. Włączenie ich do diety jest wysoce zalecane, nie tylko ze względu na ich walory smakowe, ale także ze względu na liczne korzyści zdrowotne, których może doświadczyć cały organizm w stosunkowo krótkim czasie. Kluczowe właściwości lecznicze bazylii i oregano obejmują takie aspekty zdrowotne, jak:
Wzmocnienie układu nerwowego
Oba zioła mają zdolność pozytywnego oddziaływania na układ nerwowy, wykazując sprawdzone właściwości uspokajające. Zioła te mogą służyć jako cenne źródło radzenia sobie z różnymi przejawami stresu, a także innymi formami napięcia nerwowego lub stanów depresyjnych. Ich wyjątkowa zdolność do poprawy samopoczucia psychicznego czyni je idealnym wyborem dla osób poszukujących skutecznego remedium na powyższe problemy.
Wdychanie, lub aromaterapia przy użyciu olejków z bazylii lub oregano nie tylko poprawia nastrój, ale także funkcjonowanie mózgu, prowadząc do wzmocnienia pamięci, koncentracji i ogólnych zdolności poznawczych.
Usprawnienie działania układu pokarmowego
Obie przyprawy są zalecane podczas prowadzenia kuracji odchudzającej, są bowiem niskokaloryczne i mają jednocześnie niski indeks glikemiczny. Korzyści z ich stosowania szybko odczuje układ pokarmowy, wpływają bowiem pozytywnie na łagodzenie objawów zaburzeń trawiennych. Bazylia i oregano aktywują też procesy syntezy soków żołądkowych, pozwalając utrzymać ich właściwy poziom.
Docenia się ich działanie rozkurczowe, przyspieszające eliminację nadmiaru gazów jelitowych, przeciwdziałające bolesnej kolce i poprawiające przyswajanie składników odżywczych z jedzonych posiłków. Oregano może również służyć jako środek łagodzący oznaki niewydolności wątroby i dróg żółciowych, a także wrzodów lub zapalenia żołądka.
Działanie przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne
Olejki eteryczne i inne składniki znajdujące się w bazylii i oregano przyczyniają się do ich niezwykłych właściwości przeciwbakteryjnych i przeciwgrzybiczych, skutecznie zwalczających różne patogenne mikroorganizmy, w tym Staphylococcus aureus, grzyby Candida albicans i bakterie E. coli.
Jednocześnie te dwie przyprawy wykazują silne właściwości przeciwzapalne, wzmacniając mechanizmy obronne organizmu przed potencjalnymi stanami zapalnymi i infekcjami różnego pochodzenia. Co więcej, ich bogata podaż witamin i minerałów zwiększa funkcjonalność układu immunologicznego, powodując zwiększoną produkcję niezbędnych przeciwciał.
Redukcja objawów i skutków przeziębienia
Jednym z często używanych środków zaradczych na kaszel jest oregano, znane ze swojej wyjątkowej skuteczności w usprawnieniu wydalania wydzieliny zalegającej w dolnych drogach oddechowych. Dodatkowo oregano jest wykorzystywane w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, w tym zapalenia zatok.
Właściwości antywirusowe, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze tych przypraw sprawiają, że są one skuteczne w leczeniu infekcji o takim podłożu, równie ważne jest ich działanie przeciwutleniające, ponieważ pomaga wyeliminować szkodliwe wolne rodniki, które przyczyniają się do rozwoju różnych chorób.
Bazylia i oregano- czy istnieją przeciwwskazania do ich spożycia?
Niezaprzeczalne zalety stosowania bazylii i oregano w celach leczniczych są trudne do zakwestionowania, jednak ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z przeciwwskazań, które mogą utrudniać lub, w niektórych przypadkach, całkowicie uniemożliwić ich spożycie.
Istnieje kilka przeciwwskazań do stosowania bazylii, w tym epilepsja, wahania ciśnienia krwi, zaburzenia krzepnięcia krwi, poważne objawy choroby wątroby, ciąża i laktacja, a także alergia na określone przyprawy i zioła. Jeśli zaś chodzi o przeszkody do jedzenia oregano, to również jest to ciąża i karmienie piersią, oraz takie problemy z układem pokarmowym, jak zapalenie żołądka lub jelit. Obie przyprawy mogą również wchodzić w niebezpieczne interakcje z określonymi lekami, takimi jak np. leki przeciwzakrzepowe.
Bazylia i oregano – jakie skutki uboczne mogą powodować?
Nadmierne spożycie którejkolwiek z przypraw może powodować pewne działania niepożądane, głównie związane z trawieniem, takie jak wzdęcia, nudności, niestrawność, biegunka i dyskomfort w jamie brzusznej. Oregano może z kolei wywoływać uczucie osłabienia, zmęczenia, a nawet zawroty głowy, zwłaszcza, gdy jest spożywane w nadmiernych ilościach. Przed użyciem tych przypraw w postaci oleju, zaleca się sprawdzenie, czy mogą one wywoływać reakcje alergiczne, podrażnienia skóry lub zaczerwienienia.
Bibliografia:
