Gdy zagłębiamy się w badania dotyczące niezbędnych pierwiastków śladowych wymaganych do optymalnego funkcjonowania organizmu, szczególną uwagę zwracamy na chrom. Ten mikroelement odgrywa kluczową rolę w ułatwianiu różnych procesów metabolicznych i zapewnianiu delikatnej równowagi homeostazy. Chociaż chrom był kiedyś powszechnie uważany za niezbędny, ostatnie badania naukowe ujawniły sprzeczne dowody, sugerując, że nadmierne spożycie może być szkodliwe dla naszego ogólnego stanu zdrowia.
Chrom – co to za pierwiastek?
Symbol Cr reprezentuje chrom w układzie okresowym pierwiastków, a jego nazwa pochodzi od greckiego terminu „chroma”, oznaczającego kolor lub odcień. Chociaż chrom został początkowo odkryty w XIII wieku, jego właściwości zostały dokładniej zbadane dopiero w 1797 roku. Jednak kompleksowe zrozumienie znaczenia chromu pojawiło się dopiero w drugiej połowie XX wieku, dzięki wkładowi francuskiego profesora chemii Louisa Nicolasa Vauquelina.
Chrom, pierwiastek metaliczny o srebrzysto-szarym odcieniu, wykazuje reaktywność zarówno w stosunku do tlenu, jak i kwasów. Znajduje zastosowanie w różnych sektorach, w tym w medycynie, konwencjonalnej i alternatywnej. Uznawany jest za pierwiastek śladowy ze względu na jego obecność w organizmie w niewielkich ilościach, wymaga więc nieustannej zewnętrznej suplementacji. Chrom występuje w dwóch różnych formach:
- chrom trójwalentny, znany również jako chrom III, wyróżniający się poziomem utlenienia. Ta forma chromu ma korzystny lub neutralny wpływ na zdrowie i jest powszechnie spotykana w suplementach diety. Co ważne, nie kumuluje się ona w organizmie i jest wydalana z moczem;
- chrom heksawalentny, czyli chrom IV, stanowiący poważne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego ze względu na jego toksyczność i udział w rozwoju różnych chorób, w tym raka.
Chrom – co może wpływać na jego wchłanianie?
Na szybkość wchłaniania chromu wpływają różne czynniki, głównie obecność innych związków aktywnych, które są spożywane razem z nim. Dodatek witaminy C może zwiększyć jego biodostępność, podczas gdy minerały takie jak cynk, mangan i żelazo mogą zmniejszyć jego wchłanianie.
Dostarczanie właściwych dawek tego cennego pierwiastka jest zalecane dla osób starszych, narażonych na rozwój cukrzycy, przy zaburzeniach łaknienia, w przypadku stanów ciągłego zmęczenia i w czasie długotrwałego stresu.
Chrom – jakich jego zalecanych dawek nie powinno się przekraczać?
Biorąc pod uwagę potencjalną szkodliwość nadmiernego spożycia chromu, występującego w różnych produktach spożywczych i suplementach diety, ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z zalecanych maksymalnych bezpiecznych dawek wynoszących w zależności od wieku:
- dorośli: 0,05 do 0,2 mg;
- osoby z upośledzonym wchłanianiem glukozy: 0,4 do 0,6 mg;
- dzieci w wieku od 1 do 3 lat: 0,03 do 0,08 mg;
- dzieci w wieku od 4 do 6 lat: 0,03 do 0,12 mg;
- dzieci i młodzież powyżej 7 lat: 0,05 do 0,2 mg.
Chrom – z których jego naturalnych źródeł warto korzystać?
Analizując skład różnych powszechnie stosowanych suplementów diety, staje się oczywiste, że chrom jest kluczowym składnikiem prawie wszystkich z nich. Niemniej jednak warto zastanowić się nad sensownością spożywania dużych ilości tabletek, które mogą obciążać układ trawienny, zwłaszcza gdy ten niezbędny pierwiastek można uzyskać w bezpieczniejszy i bardziej naturalny sposób.
Chrom zawierają przede wszystkim różne grupy żywności, które natychmiast powinno się włączyć do swojej codziennej diety, a najwięcej mają go takie produkty spożywcze jak:
- kasze pełnoziarniste i płatki zbożowe;
- ciemne pełnoziarniste pieczywo żytnie;
- chude mięso drobiowe;
- ryby i owoce morza;
- gotowana wołowina i chuda wieprzowina;
- pleśniowe i żółte sery;
- drożdże;
- jaja kurze;
- jabłka, banany i pomarańcze;
- szpinak, pomidory, brokuły, zielony groszek, szparagi, karczochy i sałata;
- orzechy brazylijskie i włoskie;
- grzyby.
Chrom – jak jego niedobór lub nadmiar może wpływać na organizm?
Eksperci, podkreślają znaczenie przestrzegania sugerowanych ilości tego konkretnego składnika, wymienionych wyżej. Zarówno niedobór, jak i nadmiar tego pierwiastka mogą potencjalnie powodować liczne problemy zdrowotne, a niektóre mogą być dość uciążliwe i niejednokrotnie wymagające pomocy medycznej.
Niedobór chromu
Najczęstsze przypadki niedoboru chromu występują, gdy w naszej codziennej diecie brakuje jego wystarczających ilości, a taki stan może być powodowany przez:
- niewłaściwe kuracje odchudzające;
- infekcje i stany zapalne;
- intensywny wysiłek fizyczny;
- zaburzenia czynności nerek i układu moczowego;
- przewlekły stres;
- nadużywanie alkoholu;
- długotrwałe stosowanie żywienia pozajelitowego.
W takim przypadku niezwykle ważne jest, aby przewidzieć wystąpienie objawów związanych z niedoborem tego konkretnego pierwiastka śladowego, takich jak:
- uporczywe zmęczenie;
- niepokój, drażliwość, wahania nastroju;
- podwyższony poziom cholesterolu LDL i glukozy we krwi;
- intensywne bóle głowy i nudności;
- drętwienie kończyn;
- zwiększone ryzyko rozwoju hiperglikemii, a nawet cukrzycy;
- upośledzona koordynacja ruchowa.
Nadmiar chromu
Nadmierne spożycie chromu, czy to poprzez żywność, czy suplementy diety, również może prowadzić do stanu, którego nie należy lekceważyć. Chociaż przedawkowanie chromu jest rzadkie, gdy jest on pozyskiwany z pożywienia, ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z potencjalnych poważnych skutków zdrowotnych związanych z nadmiarem chromu w organizmie, obejmujących:
- uszkodzenia skóry na poziomie komórkowym, wpływające na strukturę DNA;
- zwiększone ryzyko uszkodzenia wątroby, trzustki, nerek lub płuc;
- większe prawdopodobieństwo zachorowania na raka;
- uszkodzenia błon śluzowych, między innymi w układzie pokarmowym;
- osłabienie działania układu odpornościowego;
- zaburzenia czynności tarczycy;
- zmniejszenie wchłaniania i przyswajania innych składników odżywczych, w szczególności żelaza i cynku.
Chrom – w jaki sposób pozytywnie wpływa na zdrowie człowieka?
Po ustaleniu idealnych źródeł dietetycznych dla utrzymania optymalnego poziomu chromu zagłębmy się teraz w jego różne właściwości, które przyczyniają się do poprawy naszego ogólnego stanu zdrowia. Pierwiastek ten może pochwalić się różnorodnymi zastosowaniami, przy czym eksperci kładą szczególny nacisk na następujące z nich:
Regulacja procesów trawiennych i metabolicznych
Chrom wchodzi w skład kluczowych enzymów usprawniając trawienie nawet najbardziej treściwych posiłków. Dodatkowo odgrywa istotną rolę w regulacji metabolizmu białek i syntezie potrzebnych organizmowi kwasów tłuszczowych. Co więcej, może mieć pozytywny wpływ na kontrolę wagi poprzez zwalczanie nadwagi i otyłości, prowadząc do szybszej redukcji tkanki tłuszczowej.
W połączeniu z błonnikiem pokarmowym zyskuje większą zdolność do ograniczania apetytu i zapewnienia długotrwałego poczucia sytości, zniechęcając w ten sposób do podjadania między posiłkami. Niemniej jednak włączenie chromu do reżimu odchudzania wymaga zasięgnięcia porady lekarza lub profesjonalnego dietetyka, ponieważ samodzielne przyjmowanie suplementów chromu może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Ochrona przed chorobami sercowo-naczyniowymi
Zdolność do eliminowania szkodliwych wolnych rodników, które są odpowiedzialne za takie schorzenia jak choroby układu krążenia, jest możliwa dzięki antyoksydacyjnym właściwościom chromu. Ponadto chrom odgrywa rolę w obniżaniu poziomu cholesterolu LDL, powszechnie określanego jako „zły” cholesterol i zwiększaniu poziomu cholesterolu HDL, jego korzystnej frakcji. W ten sposób skutecznie zapobiega rozwojowi miażdżycy i zmniejsza prawdopodobieństwo zatorów żylnych, mogących zagrażać nawet życiu.
Przeciwdziałanie rozwojowi cukrzycy
Osoby cierpiące na cukrzycę typu 2 powinny szczególnie zadbać o odpowiedni poziom chromu. Pierwiastek ten odgrywa kluczową rolę w zwiększaniu funkcjonalności trzustki, w szczególności w regulowania produkcji insuliny. Insulina, hormon odpowiedzialny za utrzymanie optymalnego poziomu glukozy we krwi, jest w znacznym stopniu zależna od chromu, co również zwiększa zdolność organizmu do tolerowania jej działania, chroniąc przed insulinoodpornością.
Wyższa wytrzymałość kości i ochrona przed osteoporozą
Wraz z upływem czasu integralność naszych kości naturalnie maleje, ale można temu zaradzić poprzez odpowiednią suplementację chromu. Podstawową rolą chromu w tym kontekście jest powstrzymanie nadmiernego wyczerpywania się wapnia, który jest kluczową substancją do tworzenia mocnych kości i może być wydalany z moczem. W ten sposób chrom skutecznie zwalcza początek osteoporozy i zwiększa odporność kości, zmniejszając prawdopodobieństwo złamań.
Przeciwdziałanie zaburzeniom poznawczym i depresji
Trwające badania nieustannie okrywają inne zastosowanie chromu, które obejmują poprawę zdolności poznawczych, osłabionych z powodu różnych czynników. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób, u których zdiagnozowano chorobę Alzheimera lub Parkinsona, ponieważ schorzenia te często objawiają się zaburzeniami pamięci i zdobywania nowej wiedzy.
Ponadto, niektórzy specjaliści podkreślają antydepresyjne właściwości chromu i jego zdolność do radzenia sobie z negatywnymi konsekwencjami długotrwałego stresu. Badania naukowe wykazały, że chrom podnosi poziom serotoniny, powszechnie określanej jako „hormon szczęścia”, jednocześnie hamując nadmierne uwalnianie kortyzolu, powszechnie znanego jako „hormon stresu”.
Bibliografia:
