Wśród wielu witamin niezbędnych dla ludzkiego zdrowia, szczególnie wyróżnia się jedna, witamina E. Ze względu na wiele korzystnych właściwości zyskała w pełni zasłużone miano „witaminy młodości” i „witaminy płodności”. Ten potrzebny składnik odżywczy można dostarczyć na różne sposoby, modyfikując codzienną dietę, albo poprzez stosowanie suplementów diety mających ją w składzie.
Co to jest witamina E i kto ją odkrył?
Witamina E, tak samo jak witamina A, witamina D i witamina K jest klasyfikowana jako witamina rozpuszczalna w tłuszczach. Tworzą ją różnorodne organiczne związki chemiczne, przede wszystkim tokoferole. Odkryto ją w latach dwudziestych ubiegłego stulecia, dokonali tego amerykańscy naukowcy dr H. Evans i dr K. Bishop, badający zależność między zwiększoną płodnością u szczurów a spożyciem ziaren pszenicy. W czasie swojego eksperymentu natknęli się na związek, który obecnie znamy jako witaminę E.
Jakich zalecanych dawek dziennych witaminy E należy bezwzględnie przestrzegać?
Ważne jest, aby witamina E była podawana w odpowiedniej dawce, najlepiej zgodnie z zaleceniami lekarza. Dzienne wytyczne dotyczące spożycia, których nie należy przekraczać, są następujące:
- dla dorosłych – 15 mg.;
- dla kobiet w ciąży – 15 mg;
- dla kobiet karmiących piersią –19 mg;
- dla młodzieży w wieku od 14 do 18 lat – 15 mg;
- dla dzieci w wieku od 9 do 13 lat – 11 mg;
- dla dzieci w wieku od 4 do 8 lat – 7 mg;
- dla dzieci w wieku od 1 do 7 lat– 6 mg;
- dla niemowląt – od 4 do 5 mg.
Czym zagraża niedobór i nadmiar witaminy E w organizmie?
Kluczowe znaczenie ma przestrzeganie zalecanej dziennej dawki witaminy E, ponieważ zarówno niedobór, jak i nadmiar tego niezbędnego składnika odżywczego może mieć znaczące konsekwencje dla naszego zdrowia. Oba stany mogą prowadzić do rozwoju niebezpiecznych schorzeń, dlatego zdecydowanie warto ich unikać. Lekarze wskazują na następujące różnice między nimi:
Niedobór witaminy E
Utrzymywanie dobrze zbilansowanej diety, która zawiera odpowiednie produkty, ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu niedoborom witamin, szczególnie jeśli chodzi o witaminę E. Jednak w rzadkich przypadkach niedoboru można ją uzupełnić poprzez włączenie suplementu mającego ją w składzie. Dzięki czemu unikniemy wszystkich objawów związanych z brakami witaminy E, takich jak:
- uczucie zmęczenia lub wyczerpania;
- spadek siły mięśni, co prowadzi do trudności w poruszaniu się;
- zaburzenia neurologiczne powodujące zakłócenia pracy układu nerwowego;
- nerwowość, drażliwość i wahania nastroju;
- spadek odporności organizmu, nieprawidłowe działanie układu immunologicznego;
- zakłócenia pamięci i koncentracji;
- pogorszenie się wzroku;
- zwiększona podatność na podrażnienia skóry, trądzik i opóźnienie procesu gojenia się ran;
Nadmiar witaminy E
Oprócz niedoborów coraz częściej doświadczamy nadmiaru tego ważnego związku, czemu na szczęście można łatwo zaradzić, po prostu ograniczając ilość witaminy E pozyskiwanej z pożywienia lub za pomocą odpowiednich suplementów diety. Nadmiary tej witaminy także dają charakterystyczne i trudne do przeoczenia symptomy:
- spadek siły i funkcjonalności mięśni;
- zmęczenie, a w skrajnych przypadkach nawet wyczerpanie, takie same, jak przy brakach witaminy E;
- pogorszenie ostrości widzenia;
- problemy żołądkowo-jelitowe, takie jak biegunka lub zaparcia;
- intensywne migreny, czasami wręcz wyniszczające organizm.
Z których naturalnych źródeł witaminy E warto korzystać?
Już wcześniej stwierdzono, że najskuteczniejszą, choć nie jedyną, metodą radzenia sobie z niedoborami witaminy E jest dobrze zbilansowana dieta, bogata w pokarmy zawierające ten ważny dla organizmu składnik odżywczy. Takie podejście jest popierane przez specjalistów medycznych i ekspertów w dziedzinie żywienia, zapewniające dodatkowe korzyści, takie jak zmniejszenie prawdopodobieństwa przyrostu masy ciała, otyłości i dolegliwości sercowo-naczyniowych. Najwięcej witaminy E znajdziemy w takich produktach jak:
- oleje roślinne, które mogą być pozyskiwane z rzepaku, orzechów włoskich, nasion słonecznika i soi w procesie tłoczenia;
- oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia;
- orzechy włoskie i laskowe, bogate jednocześnie w cenne minerały, takie jak fosfor, wapń, magnez i cynk;
- warzywa, szpinak, sałata, brokuły, brukselka, szparagi, natka pietruszki ,czosnek, marchew, biała kapusta, jarmuż i szczypiorek;
- migdały;
- pomidory i papryka, źródło niezbędnych składników odżywczych, takich jak witamina C, witaminy z grupy B (w tym kwas foliowy) i minerałów, zwłaszcza żelaza, które pomaga zwalczać anemię;
- owoce, takie jak maliny, jagody, brzoskwinie, morele, czarna porzeczka, jeżyny, dynia i awokado;
- ryby, a najwięcej tej witaminy znajdziemy w mięsie tuńczyka, łososia, mintaja, śledzia i makreli.
Jakie własności lecznicze witaminy E predysponują ją do użycia?
Po ustaleniu produktów, które zawierają największe ilości witaminy E, a także odpowiedniej dawki i konsekwencji niedoboru lub nadmiaru, warto teraz zagłębić się w jej właściwości lecznicze i korzystny wpływ na organizm człowieka. Spośród wielu godnych uwagi aspektów zdrowotnych, następujące są szczególnie istotne:
Działanie antyoksydacyjne
ROS, czyli reaktywne formy tlenu, zwane również wolnymi rodnikami, stanowią znaczne zagrożenie dla naszego zdrowia. Te atomy tlenu, którym brakuje jednego elektronu, nieustannie atakują inne atomy, starając się uzyskać od nich brakujący elektron. W rezultacie wyrządzają poważne szkody zdrowym komórkom, a wraz ze wzrostem ich ilości organizm doświadcza stresu oksydacyjnego, co skutkuje:
- znacznie wyższym prawdopodobieństwem zachorowania na raka;
- możliwością rozwoju chorób neurodegeneracyjnych, Alzheimera lub Parkinsona;
- chorobami serca i układu krążenia;
- udarem mózgu;
- gwałtownymi wahaniami poziomu cukru we krwi;
- niewydolnością nerek i problemami zdrowotnymi z innymi częściami układu moczowego.
Witamina E, powszechnie uznawana, obok witaminy C, za najsilniejszy przeciwutleniacz, skutecznie powstrzymuje szkodliwy wpływ wolnych rodników. Jej wyjątkowa zdolność do eliminowania tych szkodliwych atomów tlenu chroni również organizm przed konsekwencjami stresu oksydacyjnego.
Ochrona serca i układu krwionośnego
Kardiolodzy zdecydowanie zalecają suplementację witaminy E ze względu na jej niezaprzeczalną przewagę w zapewnieniu prawidłowego krzepnięcia krwi i zwalczaniu potencjalnie szkodliwego procesu agregacji płytek krwi. W ten sposób skutecznie zmniejsza ryzyko powstawania niebezpiecznych zakrzepów krwi i chroni przed rozwojem miażdżycy, zapobiegając nadmiernemu gromadzeniu się blaszek miażdżycowych. Jest to jeszcze jeden ważny powód, dla którego nie można pominąć znaczenia witaminy E.
Wzmocnienie osłabionych ścian naczyń krwionośnych i obniżenie poziomu „złego” cholesterolu LDL we krwi to dodatkowe korzyści, które przyczyniają się do zapobiegania chorobom serca. Niezakłócony przepływ krwi odgrywa kluczową rolę w przeciwdziałaniu żylakom, a skuteczność witaminy E w tym zakresie została wykazana wieloma przeprowadzonymi badaniami.
Przeciwdziałanie rozrostowi prostaty
Przerost prostaty, określany również jako powiększenie gruczołu krokowego, jest powszechnym schorzeniem wśród mężczyzn, przede wszystkim w średnim wieku. Stan ten charakteryzuje się objawami takimi jak częste oddawanie moczu, ciągłe uczucie parcia na pęcherz i nietrzymanie moczu. Zlekceważenie tych znaków ostrzegawczych może potencjalnie prowadzić do rozwoju raka prostaty. Jednak ostatnie badania przeprowadzone przez naukowców z Australii i Stanów Zjednoczonych wykazały, że regularne spożywanie witaminy E może skutecznie obniżyć to ryzyko.
Zwiększenie płodności i męskiego libido
Witamina E, znana jako „witamina płodności”, odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu zarówno męskich, jak i żeńskich narządów rozrodczych. Niewystarczający poziom tej witaminy może prowadzić do problemów związanych z poczęciem dziecka, co czyni ją szczególnie ważną dla kobiet, które starają się zajść w ciążę.
Jest ona również zalecana dla przyszłych matek, ponieważ pomaga zapobiegać nieprawidłowościom wzroku u dziecka i zapewnia zdrowy rozwój i wagę. Dodatkowo, witamina E obniża ryzyko przedwczesnego poronienia, obumarcia płodu i pęknięcia błon płodowych. Może jednocześnie być skutecznym remedium na pogorszenie jakości nasienia spowodowane nadprodukcją hormonu gonadotropowego u mężczyzn.
Wzmocnienie osłabionych włosów
Dla wszystkich osób, których problemem są kruche, cienkie i pozbawione blasku, skłonne do nadmiernego i szybkiego wypadania włosy, olbrzymie znaczenie ma suplementacja odpowiednich dawek witaminy E. Przyjmowana regularnie ma pozytywny wpływ na skórę głowy, tworząc optymalne środowisko dla wzrostu nowych, mocnych i gęstych włosów.
Co więcej, zwiększa ona wchłanianie niezbędnych składników odżywczych przez mieszki włosowe, zabezpieczonych jednocześnie przed skutkami stresu oksydacyjnego, powodowanego przez nadmierną aktywność wolnych rodników, oraz przed czynnikami atmosferycznymi, w tym promieniowaniem UV. Znajduje zastosowanie w wielu kosmetykach, szamponach czy odżywkach do włosów, przeciwdziała ich wypadaniu, przyspiesza wzrost, pomaga w utrzymaniu odpowiedniego poziomu nawilżenia i natłuszczenia włosa.
Poprawa zdrowia i wyglądu skóry
Witamina E znajduje zastosowanie zarówno w medycynie, konwencjonalnej i naturalnej, jak i w kosmetyce, dzięki czemu zasługuje na nazywanie jej właśnie „witaminą młodości”. Nasza skóra, nawet w zaawansowanym wieku, potrzebuje tego niezbędnego składnika odżywczego, aby zachować witalność i atrakcyjny wygląd. Biorąc pod uwagę klasyfikację witaminy E jako związku rozpuszczalnego w tłuszczach, posiada zdolność do skutecznego odżywiania nie tylko najbardziej zewnętrznej warstwy skóry, ale także wnikania w jej głębsze warstwy.
Warto także docenić jej własności hamujące naturalne procesy starzenia się skóry, wygładzanie już istniejących zmarszczek i zapobieganie ich powstawaniu w przyszłości. Witamina E uszczelnia błony komórkowe, dzięki czemu przeciwdziała utracie wilgoci i utrzymuje prawidłowy poziom nawilżenia skóry.
Bibliografia:
