Z pewnością jednym z najważniejszych narządów wewnętrznych w ludzkim ciele jest wątroba, która należy do układu pokarmowego. Pełni ona wiele istotnych funkcji, można śmiało powiedzieć, że nie moglibyśmy bez niej żyć. Jej natychmiastowe osłabienie odbija się na zdrowiu całego organizmu, dlatego naszym obowiązkiem jest odpowiednie dbanie o nią w każdym wieku. Jednym z elementów tego wielopłaszczyznowego procesu jest dostarczanie jej właściwych składników odżywczych, takich jak fosfolipidy.
Co to jest wątroba?
Wątroba jest największym i najcięższym organem wewnętrznym w ludzkim organizmie. W pełni rozwinięta może ważyć od 1,4 do 1,6 kg u kobiet i od 1,6 do 2 kg u mężczyzn. Wątroba znajduje się w jamie brzusznej, w podżebrzu i nadbrzuszu. Składa się z 4 części nazywanych płatami i rozróżniamy:
- płat prawy;
- płat lewy;
- płat czworoboczny;
- płat ogonowy.
Jeśli zaś chodzi o sposób dopływu krwi do wątroby, to dociera ona do niej na dwa sposoby:
- przez żyłę wrotną, przenoszącą 70-80 procent krwi;
- przez tętnicę wątrobową, przenoszącą 20-30 krwi.
Jaka jest struktura komórkowa wątroby i które jej funkcje są najważniejsze?
Jeśli chodzi o strukturę komórkową tego narządu, do 65 procent składa się z hepatocytów, a pozostałe 35 procent składa się z komórek siateczkowo-śródbłonkowych, które są czynnikami determinującymi normalne funkcjonowanie wątroby.
Spośród najważniejszych funkcji, jakie ma do spełnienia w organizmie człowieka, należy wymienić następujące:
- oczyszczenie organizmu z toksyn gromadzących się i powstających na przykład w wyniku przemiany materii, które mogą być bardzo szkodliwe dla zdrowia;
- wytwarzanie żółci, potrzebnej do właściwego trawienia i metabolizmu tłuszczów;
- zwiększanie wchłaniania tłuszczów;
- udział w metabolizmie hormonów wytwarzanych przez tarczycę;
- przechowywanie glikogenu, substancji, która daje nam energię;
- produkcja białek, tworzących osocze i odpowiedzialnych za krzepnięcie krwi;
- synteza cholesterolu, przede wszystkim frakcji HDL korzystnej dla zdrowia.
Które choroby najbardziej zagrażają naszej wątrobie?
Funkcje wątroby są bardzo ważne, musimy więc zachować szczególną ostrożność i nie przeoczyć żadnej nowej nieprawidłowości, która może być objawem zaburzeń wątroby. Pierwszym dość wyraźnym alarmującym objawem jest ból pojawiający się w miejscu lokalizacji wątroby, czyli w tzw. prawym podżebrzu, nierzadko bardzo intensywny i wręcz trudny do wytrzymania.
Jest on najczęściej wynikiem jej ucisku na inne narządy wewnętrzne, nie można również lekceważyć innych, nie mniej rzucających się w oczy objawów i oznak, przede wszystkim takich jak:
- zażółcenie twardówki z powodu zwiększonego stężenia bilirubiny we krwi;
- objawy skórne, głównie zażółcenie skóry i świąd;
- zwiększona skłonność do powstawania siniaków na skórze;
- mocz o ciemniejszym żółto-brązowym kolorze;
- znaczne powiększenie obwodu brzucha, które przybiera rozproszony wygląd, stąd powszechne odniesienie do „żabiego brzucha”;
- pojawiający się obrzęk, szczególnie w okolicy kostek i podudzi;
- spadek apetytu i masy ciała;
- nudności, wymioty;
- podwyższona temperatura ciała;
- silne wzdęcia brzucha;
- spadek koncentracji, pamięci i ogólnych zdolności intelektualnych, powodowane przez nadmiar szkodliwych toksyn gromadzących się w wątrobie, negatywnie wpływających na mózg i układ nerwowy;
- spadek sprawności działania układu odpornościowego;
- krwawienie z układu pokarmowego;
- zaburzenia neurologiczne, również wskazujące na problemy z funkcjonowaniem układu nerwowego, których przyczyną jest dysfunkcja wątroby.
Zlekceważenie powyższych symptomów jest bardzo niebezpieczne, jeśli w porę nie zadbamy o ten narząd, to musimy liczyć się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, ryzykiem rozwoju różnych schorzeń, w tym:
- zakrzepicy żył wątrobowych;
- wirusowego zapalenia wątroby;
- uszkodzenia wątroby w wyniku nadużywania leków lub alkoholu;
- niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby;
- autoimmunologicznego zapalenia wątroby;
- marskości wątroby;
- raka wątroby lub dróg żółciowych.
Czym są fosfolipidy?
Jak widać, wątroba odgrywa niebagatelną role w ludzkim ciele i wiemy też dlaczego powinniśmy ją chronić przez całe życie. Dbanie o jej zdrowie powinno między innymi polegać na dostarczaniu odpowiednio dobranych związków odżywczych, w tym fosfolipidów, które można dostarczać razem z pożywieniem.
Fosfolipidy to organiczne związki chemiczne, należące do lipidów, które ludzki organizm wytwarza naturalnie, lecz ich prawidłowa ilość ulega zmniejszeniu wraz z wiekiem. Cechą charakterystyczną jest ich skomplikowana budowa, na którą składa się różne kwasy tłuszczowe, organiczna zasada zawierająca azot, kwas fosforowy oraz cząsteczki alkoholi. Naukowcy dokonali podziału fosfolipidów na dwie podstawowe grupy:
Glicerofosfolipidy, do których należy:
- kardiolipina (difosfatydyloglicerol);
- fosfatydyloseryna;
- fosfatydyloinozytol;
- lecytyna (fosfatydylocholina)
- kefalina (fosfatydyloetyloamina).
Sfingofosfolipidy, które obejmują:
- sfingomieliny;
- glikosfingolipidy.
Jakie działanie fosfolipidów jest istotne dla zdrowia wątroby i całego organizmu?
Nie można też bagatelizować znaczenia fosfolipidów dla zachowania zdrowia wątroby, gdyż są one jednym z kluczowych materiałów budulcowych ludzkiego organizmu, zapewniających prawidłową strukturę, integralność i przepuszczalność błon komórkowych. Należy zaznaczyć, że specjaliści podkreślają również kilka innych (przede wszystkim biologicznych) funkcji pełnionych przez fosfolipidy:
- aktywację i przyspieszenie regeneracji komórek, w pierwszej kolejności wątroby;
- funkcje ochronne komórek przed możliwym rozwojem uszkodzeń;
- udział w syntezie związków energetycznych oraz niektórych białek.
Jakie źródła fosfolipidów warto wykorzystać?
Mimo, że związki te są w znacznym stopniu syntetyzowane przez ludzki organizm, przykładowo we krwi czy tkankach nerwowych, to warto jednak uzupełniać ich ewentualne niedobory ze źródeł zewnętrznych, dostarczając je z odpowiednio dobranymi produktami spożywczymi.
Jednocześnie należy pamiętać, że zalecane dzienne spożycie nie powinno przekraczać 2-8 g dla osoby dorosłej, a najlepszymi źródłami egzogennych fosfolipidów, z których powinno się korzystać, są:
- tłuste ryby morskie i owoce morza;
- wątroba, wołowa, wieprzowa i drobiowa;
- żółtka jaj kurzych;
- mięso drobiowe;
- mleko krowie i produkty z niego wytwarzane;
- szparagi;
- nasiona soi;
- orzechy włoskie i ziemne;
- kiełki pszenicy;
- biała kapusta;
- rzodkiewka, zwłaszcza rzodkiew japońska;
- oleje roślinne.
Choć zazwyczaj prawidłowo zbilansowana dieta pokrywa w stu procentach dobowe zapotrzebowanie na fosfolipidy, w niektórych przypadkach można sięgnąć po dodatkową suplementację. Mogą to być na przykład suplementy diety w postaci tabletek lub innych preparatów mających te związki chemiczne w swoim składzie.
Eksperci podkreślają również, że spożywanie alkoholu gwałtownie obniża objętość lipidów, niejednokrotnie prowadząc do ich całkowitego zniszczenia. Gdy ich poziom spada, poziom „złego” cholesterolu LDL może wzrosnąć, pogarszając ogólny stan zdrowia danej osoby, zwłaszcza układu sercowo-naczyniowego.
Co fosfolipidy robią dla naszej wątroby i ogólnego stanu zdrowia?
Rola fosfolipidów w zapewnieniu zdrowia wątroby jest bardzo ważna. Nie jest konieczne uzupełnianie fosfolipidów, z wyjątkiem okresów choroby, kiedy jest to wręcz niezbędne. Głównym zadaniem fosfolipidów jest zwiększenie szybkości regeneracji uszkodzonych komórek wątroby. Wpływają one również na pracę tego organu na inne sposoby:
- poprawiają profil lipidowy krwi;
- stabilizują błony komórkowe hepatocytów;
- zmniejszają uszkodzenia spowodowane nadużywaniem alkoholu lub niektórych grup leków;
- łagodzą objawy i przyspieszają leczenie stanów zapalnych wątroby i jej innych schorzeń;
- mają właściwości antybakteryjne, które przeciwdziałają infekcjom w całym układzie pokarmowym;
- wspierają zdrowie mięśnia sercowego i innych elementów układu sercowo-naczyniowego, zapobiegając w ten sposób miażdżycy, arteriosklerozie, chorobie niedokrwiennej serca;
- uczestniczą w metabolizmie i przenoszeniu cholesterolu komórkowego, obniżając jego poziom we krwi, przede wszystkim groźnej frakcji LDL;
- wzmacniają przewodnictwo impulsów nerwowych, ochraniając jednocześnie neurony przed uszkodzeniem lub śmiercią;
- stymulują układ nerwowy i mózg do bardziej aktywnej pracy, co prowadzi do poprawy pamięci, koncentracji i innych zdolności poznawczych.
Bibliografia:
