Prawidłowe funkcjonowanie ludzkiego organizmu zależy od wielu ważnych narządów wewnętrznych. Odgrywają one decydującą rolę w regulowaniu podstawowych procesów metabolicznych i ułatwianiu produkcji niezbędnych enzymów i hormonów. Wśród tych narządów istotne znaczenie mają gruczoły dokrewne, w szczególności trzustka. Bez trzustki regulacja metabolizmu węglowodanów w organizmie byłaby niemożliwa, co podkreślają eksperci w tej dziedzinie.
Czym jest trzustka?
Aby lepiej zrozumieć, jak utrzymać trzustkę w zdrowiu i uniknąć jej uszkodzenia, należy najpierw dowiedzieć się, czym właściwie jest. Trzustka, integralny organ układu trawiennego, jest słusznie uważana za jeden z najważniejszych narządów wewnętrznych, składający się z trzech odrębnych części, głowy, trzonu i ogona.
Mierzący zaledwie 15-20 cm narząd znajduje się w górnej części jamy brzusznej, tuż nad żołądkiem. Położony po lewej stronie kręgosłupa, zlokalizowany jest w bliskim sąsiedztwie dwóch innych ważnych narządów, śledziony i dwunastnicy.
Jakie funkcje pełni trzustka w ludzkim organizmie?
W ludzkim ciele podstawową jej funkcją jest synteza dwóch niezbędnych hormonów, insuliny i glukagonu, które współdziałają ze sobą w celu utrzymania optymalnego poziomu glukozy we krwi. Umożliwiają jednocześnie przekształcanie złożonych węglowodanów w łatwo przyswajalne cukry.
Oprócz insuliny i glukagonu, część tego narządu wytwarza substancję znaną jako sok trzustkowy, składający się z różnych enzymów trzustkowych, w tym amylazy, lipazy i trypsyny. Enzymy te mają kluczowe znaczenie w procesie trawienia, ponieważ pomagają w rozkładaniu węglowodanów, tłuszczów i białek obecnych w spożywanym pokarmie.
Które konkretne produkty spożywcze zaburzają funkcjonowanie trzustki?
Aby utrzymać zdrową trzustkę, należy przede wszystkim zadbać o dobrze zbilansowaną dietę i wyeliminować z niej wszelkie szkodliwe pokarmy lub substancje, mogące utrudniać odpowiednią produkcję insuliny i enzymów trawiennych. Konieczne jest całkowite usunięcie kilku produktów z naszego codziennego menu, takich jak:
Produkty mające w składzie cukry proste
Ważne jest, aby zwracać uwagę na spożywane pokarmy i napoje, ponieważ niektóre substancje mogą powodować szybki i niekontrolowany wzrost poziomu glukozy we krwi. To, w połączeniu z zaburzeniem wydzielania insuliny, może ostatecznie prowadzić do rozwoju cukrzycy.
W celu zmniejszenia tego ryzyka zaleca się ograniczenie spożycia białego cukru, a także wszelkich słodyczy i słodkich przekąsek, które go zawierają. Ponadto cukry proste można znaleźć w:
- białym pieczywie z mąki pszennej;
- wysoko przetworzonej żywności;
- kaszach gruboziarnistych;
- sokach owocowych i warzywnych słodzonych białym cukrem;
- słodkich napojach gazowanych;
- miodzie.
Niektóre owoce i warzywa
Surowe warzywa i owoce, jeśli nie zostaną wcześniej ugotowane, mogą prowadzić do wzdęć i zawierać wysoki poziom cukrów, których organizm nie jest w stanie w pełni strawić, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia trzustki. Warzywa, które mogą mieć negatywny wpływ na trzustkę, to:
- kapusta włoska, brokuły, brukselka;
- groch i fasola;
- kalafior;
- soja i ciecierzyca;
- czosnek;
- niektóre gatunki grzybów;
- szparagi i karczochy.
Można na szczęście rozwiązać ten problem i w tym celu zaleca się włączenie do diety pełnoziarnistego chleba z ciemnej mąki, ponieważ jest bogaty w błonnik pokarmowy i może złagodzić dyskomfort oraz wzdęcia.
Produkty zawierające znaczne ilości tłuszczu
Wysoko na liście produktów, które powinny zostać całkowicie usunięte z diety, znajdują się smażone potrawy, zwłaszcza te smażone w głębokim tłuszczu, takie jak mięso i produkty mięsne. Zamiast tego warto się zdecydować się na pieczenie ich w folii bez dodatku tłuszczu lub przygotowanie na parze z wodą wraz z warzywami i owocami poddawanymi tej samej metodzie gotowania.
Należy pamiętać, że tłuste sosy przygotowywane na wywarze mięsnym również mogą zaburzać funkcjonowanie trzustki. Aby utrzymać zdrową dietę, ważne jest, aby ograniczyć spożycie takich tłuszczów, jak smalec czy oleje utwardzane i wybrać wysokiej jakości oliwę z oliwek z pierwszego tłoczenia.
Negatywny wpływ na trzustkę mają też określone produkty mleczne, takie jak tłusta śmietana, ciasta z kremem i ciasto francuskie. Ogólnie rzecz biorąc dla dobrego samopoczucia trzustki zaleca się gotowanie żywności zamiast jej smażenia.
Które choroby trzustki mogą zakłócać jej normalne funkcjonowanie?
Ważne jest, aby zdawać sobie sprawę ze znaczenia trzustki w utrzymaniu dobrego zdrowia i traktować ją priorytetowo przez całe życie. W ten sposób możemy zapobiec wszelkim zaburzeniom, w szczególności potencjalnie szkodliwemu upośledzeniu funkcji zewnątrzwydzielniczej trzustki i wystąpieniu cukrzycy.
Wszelkie nieprawidłowości w funkcjonowaniu tego organu mogą potencjalnie zwiększać ryzyko wystąpienia różnych chorób, z których najczęstsze to:
Ostre zapalenie trzustki
Określane w skrócie jako OZT, a występowaniu ostrego zapalenia trzustki towarzyszą wyraźne objawy, których nie można przeoczyć. Mogą one obejmować silny ból brzucha, który może rozprzestrzeniać się na plecy, skrajne wzdęcia brzucha, wysoką gorączkę, szybkie tętno, obniżone ciśnienie krwi, dysfunkcje wątroby.
Stan ten można przypisać wielu czynnikom:
- hiperkalcemii (nadmiernej ilości wapnia w organizmie);
- alkoholizmowi;
- nałogowemu paleniu;
- diecie polegającej na spożywaniu produktów o wysokiej zawartości tłuszczu
- wadom wrodzonym trzustki.
Przewlekłe zapalenie trzustki
Głównym czynnikiem przyczyniającym się do przewlekłego zapalenia trzustki, znanego również jako PZT, jest po raz kolejny nadmierne spożycie alkoholu, wraz z nawykiem palenia papierosów oraz dieta, która znacznie odbiega od zaleceń lekarzy i dietetyków.
Na stan ten wpływa przede wszystkim obfitość niezdrowych i szkodliwych elementów, które mogą potencjalnie uszkodzić trzustkę, takich jak produkty spożywcze zawierające wysoki poziom substancji tłuszczowych i nadmierne spożycie węglowodanów. W trakcie progresji przewlekłego zapalenia trzustki można doświadczać następujących objawów związanych z tą dolegliwością, przede wszystkim takich jak:
- utrata masy ciała, której często towarzyszy biegunka;
- uporczywy i silny ból brzucha, który może nie być złagodzony przez środki przeciwbólowe;
- podwyższone ryzyko rozwoju cukrzycy z powodu nieleczonego przewlekłego zapalenia trzustki;
- zaburzona regulacja poziomu cukru we krwi;
- zmniejszona produkcja insuliny.
Rak trzustki
Niewątpliwie najbardziej wyniszczającym stanem, który może wpływać na naszą trzustkę, jest rak,
zazwyczaj wymagający rozległej i skomplikowanej opieki medycznej w warunkach szpitalnych. Aby zwiększyć wczesne wykrywanie raka trzustki, ważne jest, aby priorytetowo traktować środki zapobiegawcze, poddawać się regularnym badaniom przesiewowym i zachować czujność w przypadku pojawienia jego charakterystycznych objawów obejmujących:
- zażółcenie skóry przypominające żółtaczkę;
- swędzenie skóry;
- utratę masy ciała wynikającą ze zmniejszonego apetytu;
- ciemną barwę moczu i stolca;
- zaburzenia układu pokarmowego, w tym wymioty i nudności;
- choroby towarzyszące, takie jak cukrzyca i zakrzepowe zapalenie żył;
- silny ból, który często rozciąga się na kręgosłup.
Jeśli chodzi o podstawowe czynniki, które przyczyniają się do rozwoju raka trzustki, główną przyczyną jest dziedziczenie podatności genetycznej z poprzednich pokoleń w rodzinie oraz alkoholizm. Kluczowe znaczenie ma podjęcie natychmiastowych działań po zaobserwowaniu wyżej wymienionych objawów, a w przypadku jakichkolwiek wątpliwości bezwzględnie należy zasięgnąć porady lekarskiej.
Lekarz przeprowadzi wówczas dodatkowe badania w celu potwierdzenia lub odrzucenia obecności raka. Czas odgrywa w tej sytuacji niebagatelną rolę, gdyż wczesne wykrycie znacznie zwiększa prawdopodobieństwo skutecznego i kompleksowego wyleczenia.
Bibliografia:
