Podobnie jak skomplikowana maszyna lub silnik, nasze ciało składa się z wielu elementów, które wymagają różnych rodzajów składników odżywczych, aby mogły działać bez żadnych zakłóceń. Te niezbędne związki aktywne obejmują przede wszystkim fitosterole, witaminy i minerały, lecz równie istotne okazują się flawonoidy. Głównym źródłem tych ważnych substancji są warzywa i owoce, a bez nich nasz organizm nie może optymalnie funkcjonować.
Jaka jest dokładna definicja i rola flawonoidów?
Termin flawonoidy albo bioflawonoidy często prowadzi nas do przekonania, że odnosi się on do pojedynczego związku chemicznego. Jednak naukowcy odkryli już tysiące tego typu związków pochodzących z roślin, sklasyfikowanych chemicznie jako polifenole. Flawonoidy przyczyniają się do koloru, aromatu i smaku roślin, oferując jednocześnie szeroki zakres korzyści zdrowotnych.
Oprócz ich zdolności do ochrony roślin przed grzybami, pleśnią i innymi szkodliwymi mikroorganizmami, warto docenić również zabezpieczenie przed promieniowaniem UV i innymi niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak niesprzyjająca pogoda. Ponadto odgrywają kluczową rolę w kontrolowaniu tempa ich wzrostu.
Jaka jest podstawowa klasyfikacja flawonoidów?
Aby zagłębić się w terapeutyczne właściwości bioflawonoidów, konieczne jest zapoznanie się z ich różnymi rodzajami. Można je stosunkowo łatwo kategoryzować w oparciu o ich skład strukturalny, który obejmuje:
- flawony, tluteolina, apigenina, diosmetyna;
- flawonole, kwercetyna, fisteina, kemferol;
- flawanony, hesperetyna, hesperedyna;
- flawanole, katechina, epikatechina, epigallokatechina;
- izoflawony, genisteina;
- antocyjany, cyjanidyna, malwidin, pelargonidyna.
Ta grupa polifenoli roślinnych obejmuje wiele innych związków, takich jak biflawonoidy, flawonolignany, glikozydoestry flawonoidowe, chalkony, prenyloflawonoidy i proantocyjany.
Jakie są najlepsze naturalne źródła flawonoidów?
Istnieją różne metody dostarczania organizmowi flawonoidów, a najczęstszym podejściem jest spożywanie suplementów diety zawierających te związki. Chociaż metoda ta jest niewątpliwie szybsza i wygodniejsza, lepiej jest pozyskiwać flawonoidy z naturalnych źródeł i uzupełniać wszelkie niedobory poprzez dobrze zbilansowaną dietę. Liczne produkty spożywcze są bogate w bioflawonoidy, a ich ilość, mierzona w mg na 100 g produktu, odpowiednio wynosi:
Owoce:
- aronia – 1542 mg;
- owoce czarnego bzu – 791,24 mg;
- wiśnie – 124,38 mg;
- jagody czarnej borówki – 68,45 mg;
- grejpfruty – 55,4 mg;
- pomarańcze – 43,88 mg.
Warzywa:
- kapary – 316,33 mg;
- korzeń pietruszki – 210,08 mg;
- czerwona cebula – 33,07 mg;
- seler – 22,6 mg;
- żółta cebula – 13,27 miligramów;
- korzeń selera – 9,42 mg.
Ile wynosi optymalna dzienna ilość spożycia flawonoidów?
Aby zapobiec problemom zdrowotnym, zaleca się przestrzeganie sugerowanego dziennego spożycia 1-2 g flawonoidów dla dorosłych w naszym regionie. Niedostarczanie odpowiedniej ilości tych substancji może prowadzić do większej podatności na powstawanie siniaków i krwotoków podskórnych spowodowanych pękaniem naczyń włosowatych.
Nadmiar flawonoidów może być równie szkodliwy dla zdrowia, jak ich niedobór. Nadmierne ilości mają przede wszystkim negatywny wpływ na:
- działanie tarczycy;
- funkcje metaboliczne;
- wchłanianie i transport witaminy C, witaminy B9 (kwasu foliowego) i witaminy E.
Ponadto mogą one potencjalnie zakłócać skuteczność określonych leków i nie są zalecane kobietom w ciąży lub karmiącym piersią. Co więcej, mogą jednocześnie podnosić poziom estrogenów, co może mieć potencjalnie niekorzystny wpływ na zachowanie prawidłowych zdolności rozrodczych.
Jakie są konkretne korzyści zdrowotne flawonoidów?
Po ustaleniu definicji flawonoidów, ich źródeł, zalecanego dawkowania i potencjalnych zagrożeń związanych z ich niedoborem lub nadmiarem, kluczowe staje się teraz poznanie wszystkich korzyści, jakie daje ich regularne spożywanie. Eksperci podkreślają zwłaszcza kilka ich najważniejszych właściwości pozytywnie wpływających na stan zdrowia:
Redukcję stanu zapalnego
Stan zapalny jest wrodzoną reakcją organizmu na zwalczanie infekcji bakteryjnych lub wirusowych, lecz jednocześnie stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Zachowanie właściwej ilości flawonoidów w organizmie służy wzmocnieniu układu odpornościowego, umożliwiając mu skuteczniejsze radzenie sobie z następstwami stanu zapalnego poprzez zwiększoną produkcję niezbędnych do tego przeciwciał.
Usunięcie z organizmu wolnych rodników
Reaktywne formy tlenu (ROS), znane również jako wolne rodniki, stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i dobrego samopoczucia człowieka. Jednym z ich szkodliwych skutków jest podwyższone ryzyko wzrostu nowotworów. Flawonoidy okazały się jednak wysoce skuteczne w zwalczaniu tych szkodliwych substancji, a działając jako silne przeciwutleniacze, umożliwiają eliminację nadmiaru wolnych rodników z organizmu.
Łagodzenie skutków reakcji alergicznej
Szczególnie ważne jest, aby włączenie flawonoidów do codziennej diety priorytetowo traktowały osoby borykające się z różnymi rodzajami alergii. Reakcje alergiczne są wywoływane przez czynniki zewnętrzne, skłaniając organizm do produkcji wyższych ilości histaminy. Flawonoidy odgrywają kluczową rolę w obniżaniu poziomu histaminy i w konsekwencji także łagodzeniu najbardziej uciążliwych objawów alergii.
Działanie przeciwnowotworowe
Udowodniono, że regularne włączanie do diety produktów bogatych w bioflawonoidy może zredukować prawdopodobieństwa zachorowania na różne odmiany nowotworów, zwłaszcza raka płuc. Spośród różnych rodzajów flawonoidów, szczególnie zalecane są izoflawony ze względu na swoją, potwierdzoną licznymi badaniami, zdolność do hamowania wzrostu komórek nowotworowych. Jednocześnie blokują one nadmierne działanie wielu substancji mutagennych i rakotwórczych.
Poprawa zdrowia układu sercowo-naczyniowego
Bardzo ważne jest, aby zdawać sobie sprawę ze znaczenia wystarczającej ilości flawonoidów w utrzymaniu optymalnego zdrowia układu sercowo-naczyniowego. Flawonoidy odgrywają istotną rolę w tych aspektach naszego zdrowia i warto docenić ich wielopoziomowe działanie:
- regulację poziomu cholesterolu we krwi, zmniejszającą obecność szkodliwego cholesterolu LDL, jednocześnie zwiększającą korzystny cholesterol HDL;
- obniżenie podwyższonego ciśnienia krwi i utrzymywanie go na bezpiecznym poziomie;
- działanie w połączeniu z witaminą C, mające na celu zwiększenie produkcji kolagenu, który wzmacnia ściany naczyń krwionośnych i zmniejsza jednocześnie prawdopodobieństwo wystąpienia żylaków;
- minimalizację prawdopodobieństwa rozwoju miażdżycy i wystąpienia potencjalnie zagrażającego życiu zawału serca.
Wspomaganie pracy mózgu i układu nerwowego
Mózg i układ nerwowy także wymagają odpowiedniego odżywiania, które może zapewnić dieta bogata w wyżej wymienione owoce i warzywa, dostarczające flawonoidy i zapewniające takie korzyści jak:
- zabezpieczenie neuronów przed uszkodzeniem;
- wzmocnienie i rozwój ich zdolności regeneracyjnych;
- redukcja wolnych rodników, co przyczynia się do zapobiegania chorobom neurodegeneracyjnym, Alzheimera i Parkinsona;
- poprawa funkcji poznawczych, pamięci i koncentracji;
- hamowanie objawów towarzyszących demencji.
Zastosowanie w alternatywnych dolegliwościach
Flawonoidy odgrywają kluczową rolę nie tylko w zapobieganiu i łagodzeniu objawów wymienionych wyżej przypadłości, ale także we wspieraniu leczenia różnych innych dolegliwości. Eksperci wskazują takie rozszerzone zakresy ich stosowania jak:
- ochrona przed chorobami wątroby, czemu sprzyja silne działanie hepatoprotekcyjne, a substancje te chronią komórki wątroby przed uszkodzeniem, wzmacniają je i przyspieszają proces regeneracji;
- cukrzyca, stan charakteryzujący się zaburzeniami poziomu glukozy we krwi wynikającymi ze zmniejszonej wrażliwości na insulinę, która może być skutecznie zwalczana poprzez spożywanie flawonoidów, zapobiegającym jednocześnie nagłym skokom poziomu cukru we krwi;
- poprawa kondycji skóry, a bioflawonoidy aktywnie przyczyniają się do produkcji wspomnianego kolagenu, istotnego składnika jej struktury. Dodatkowo chronią skórę przed szkodliwym promieniowaniem UV, stresem oksydacyjnym i skutkami ukąszeń owadów. Ponadto hamują naturalny proces starzenia się skóry i przyspieszają gojenie się ran;
- AIDS, a badania przeprowadzone w tej dziedzinie wykazały, że stosowanie określonych flawonoidów nie tylko hamuje szybki wzrost komórek wirusowych, ale i w pewnym stopniu zapobiega ich przenikaniu do komórek ludzkiego ciała.
Bibliografia:
